To właśnie w Boże Ciało, 30 maja 2024 r. otwarte zostanie Centrum Historyczno-Kulturowe „Spicymierskie Boże Ciało”. Celem powołania instytucji jest całoroczna promocja, edukacja i dokumentacja wyjątkowo barwnej i pięknej tradycji sypania kwiatowych dywanów oraz innych niematerialnych tradycji.
Będzie to unikatowe miejsce w skali międzynarodowej. Nowoczesny obiekt o powierzchni blisko 1000 mkw. umożliwi organizację wystaw, konferencji, seminariów i warsztatów dla wszystkich grup wiekowych.
W budynku na gości czekać będą m.in.: wirtualna przebieralnia z zestawem tradycyjnych strojów ludowych z regionu, wielkoformatowe fotografie, gabloty z eksponatami, ekrany dotykowe oraz podłogi interaktywne. Zwiedzanie Centrum w części poświęconej kwietnej tradycji przypominać będzie wędrówkę po trasie Bożego Ciała, na której znajdą się również takie elementy jak ołtarze i bramy z girlandami – tak by odwiedzający przez cały rok mogli poczuć magię święta, które odbywa się tylko raz w roku.
Centrum będzie czynne codziennie (w godz. 9:00-16:00, w weekendy 10:00-15:00, w Boże Ciało 9:00-19:00), bilet wstępu kosztuje 15 zł.
Spicymierz – stolica dywanów kwiatowych
Spicymierz to wieś w woj. łódzkim, położona tuż przy Uniejowie – pierwszym polskim uzdrowisku termalnym. Od lat kultywowana jest tam tradycja układania dywanów kwiatowych na procesję Bożego Ciała. Oryginalna artystyczna oprawa tego katolickiego święta buduje lokalną tożsamość kulturową i religijną. Tradycja została zauważona i w 2021 r. doceniona wpisem na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO.
W Spycimierzu dywany kwiatowe układa się już od przeszło 200 lat. Rodziny przekazują sobie techniki i wzorniki z pokolenia na pokolenia, a przed Bożym Ciałem Spycimierzanie z całej Polski zjeżdżają się do swej rodzinnej wsi właśnie po to, by pomóc w układaniu dywanów kwiatowych na trasie przemarszu procesji. Co roku w Boże Ciało przybywa też do Spycimierza kilkadziesiąt tysięcy gości, nawet z najdalszych zakątków Polski i zagranicy, by zobaczyć to wyjątkowe dzieło sztuki.
Układanie tych gigantycznych mozaik (o szerokości ok. 1,5 m i długości ok. 1 km), będące zwieńczeniem rozłożonych w roku przygotowań, rozpoczyna się zwykle około godziny dziewiątej i trwa do czternastej-piętnastej – i to właśnie wtedy, do czasu rozpoczęcia procesji, jest najlepszy moment na podziwianie tego niesamowitego i ulotnego kobierca.
Członkowie rodzin i znajomi schodzą się z koszami, pudłami, wiadrami wypełnionymi liśćmi, stelażami niektórych konstrukcji, łodygami, korą i kwiatami zbieranymi zwykle od niedzieli poprzedzającej święto. Do tworzenia dywanów kwiatowych wykorzystuje się przeróżne kwiaty z okolicznych pól. łąk i ogrodów, np. chabry, maki, bzy i piwonie, ale też inne materiały, w tym szyszki, paprocie, mchy i liście drzew. Za podłoże dla dywanu służyć mogą ziemia, kora czy tatarak. Na koniec wszystko posypywane jest piaskiem lub skraplane wodą, by wiatr nie zniszczył pracy.
Zmieniają się również wzory. Kiedyś na dywanach układano wyłącznie motywy kwiatowe. W ostatnich latach zaczęły pojawiać się sceny biblijne czy motywy religijne, takie jak hostie, monstrancje, krzyże, anioły, obrazy maryjne.
Boże Ciało (Corpus Cristi) to potoczna i skrócona nazwa jednego z najważniejszych dla katolików świąt – Uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, podczas którego katolicy wspominają Ostatnią Wieczerzę i Przeistoczenie chleba i wina w ciało i krew Chrystusa. Jest to święto ruchome, co oznacza, że nie jest przypisane do konkretnej daty. Wypada dokładnie 60 dni po Wielkanocy i 10 dni po Zesłaniu Ducha Świętego, najwcześniej 21 maja, najpóźniej 24 czerwca. W tym roku Boże Ciało przypada 30 maja.
Główna msza św. w spycimierskim kościele rozpoczyna się o godzinie 17:00, a po niej wyrusza procesja do czterech ołtarzy ustawionych na trasie. Wyjątkowość uroczystości w Spycimierzu polega na tym, że uczestnicy uroczystości w czasie procesji przechodzą po dywanie z kwiatów – pięknym, misternym i ulotnym dziele sztuki.
Msze św. w dniu uroczystości Bożego Ciała 30 maja 2024 r. odbędą się w spycimierskim kościele o godz. 9:00, 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00 i główna o 17:00 przy ołtarzu polowym z procesją po kwietnych dywanach.
Lista Niematerialnego Dziedzictwa wymienia unikalne i warte zachowania zwyczaje, rytuały, obrzędy, przekazy ustne, fachową wiedzę i umiejętności, uznawane za część dziedzictwa wspólnot, grup lub jednostek.
Poza tradycją Układania kwietnym dywanów na liście Niematerialnego Dziedzictwa UNESCO znajduje się jeszcze 5 polskich tradycji. Są to: Szopkarstwo krakowskie (wpisane w 2018 r.), Kultura bartnicza (2020 r.), Sokolnictwo (2021 r.), Flisactwo i tradycje flisackie (2022 r.), Polonez (2023 r.).
Więcej informacji: www.spycimierskiebozecialo.pl
